Kültür Bakanlığının 07.12.1994 gün ve 8727 sayılı "Olur" uyla açılması uygun görülmüş ve 17 Nisan 1995 tarihinde de açılmıştır. Amacı Eğitim ile ilgili düşün ürünlerini ve belgeleri derlemek, kalıcılığını sağlamak; bunları, öğrencilerin, eğitimcilerin, araştırmacıların, bilim adamlarının, ilgilenecek herkesin görüşlerine sunmak. Eğitim ile ilgili yapıt ve nesnelerin korunması ve değerlendirilmesi alışkanlığının kazandırılmasına yardımcı olmak. Çalışma Alanları Eğitimle ilgili; a) Yayımlanmış, yayımlanmamış kitapların hazırlık çalışmalarıyla ilgili belgeler, b) Yasa, tüzük, yönetmelik, genelge, ferman, buyruk buyrultular, bunlarla ilgili çalışmalar, c) Ulusal ve uluslararası düzeyde sözleşmeler, anlaşmalar, bağlantılarla, ilgili belge asılları ya da örnekleri, ç) Bilimsel araştırmalar, bildiriler, tezler, d) Konferans, konuşma, açıkoturum, tartışma, vb. çalışmalarla ilgili belgeler, e) Süreli ve süresiz dergi, gazete bülten, koleksiyonları, kesitleri, yıllıklar, albümler, f) Eğitim-öğretim program, plan, yönergeleri, bunlarla ilgili geliştirme çalışmaları, g) Eğitimle ilgili meclis ve özel komisyon çalışmaları, tutanakları, ğ) Örgün eğitim, yaygın eğitim, yurt savunması, ve genel savunma ile ilgili bilgi ve belgeleri içeren araç ve gereçler, okul öncesi eğitimle ilgili (ana okulu) bilgi, belge ve araçlar, h) Din eğitimi ile ilgili her türlü belge, i) Her mesleğin özel ve genel eğitim ve öğretimi ile ilgili belgeler (programlar, planlar, kitaplar, araç ve gereçler,) i) Eğitim araçları, ilkelinden en gelişmişine değin örnekler, kullanma yönergeleri ile ilgili bilgiler, belgeler, j) Eğitimle ve eğitimcilerle ilgili kişisel ve genel mektuplar, haberleşmeler, fotoğraflar ve belgeler, k) Eğitimle ilgili doğal ve yapay nesneler, derlenerek; eğitimcilerin, ana-babaların bilim adamlarının, araştırmacıların ve öbür ilgilenenlerin görüşlerine sunulacaktır. Yukarıda sıralanan nesnelerin bakım, onarım ve korunması sağlanacaktır. Eğit-Der Eğitim Özel Müzesinin Günümüzdeki Durumu ve Çalışmaları Milli Eğitim Bakanlığı, özellikle Kültür Bakanlığının İlgili Genel Müdürlükleri'nin çok değerli katkıları, Çankaya Belediye Başkanlığı'nın destek ve yardımlarıyla kurulmuş, yardımsever eğitimcilerin ve vatandaşların bağış ve armağanları ile gelişmesini sürdürmektedir. Eğit-Der Eğitim Müzesi'nin çalışmalarında çağdaş, oluşum ve gelişmelere koşut olarak bir yol izlenmekte, özellikle demokratik örgütlenme ile ilgili belge, bilgi kitap ve nesnelerin araştırmacılara ve ilgilenenlere sunulmasına özel bir önem verilmektedir. Üniversite bitirme tezlerini müzemizden yararlanarak hazırlamak isteyen öğrencilere, asistanlara ve öğretim üyelerine gerekli her türlü kolaylık gösterilmekte bu konuda başarılı çalışma örnekleri giderek çoğalmaktadır. Eğit-Der Eğitim Müzesi uluslararası düzeyde de gittikçe artan bir ilgi görmektedir. Özellikle Almanya, Hollanda, Danimarka ve Fransa'daki eğitimciler, Eğitim Sendikası üyeleri, Eğitim Müzeleri, bilim adamları, müzemizle ilgilenmekte, uygun konularda işbirliği yapmakta karşılıklı görüş alışverişi sağlanmaktadır. Bu işbirliği çerçevesinde Almanya Köln Nippes Müzesi profesörleri zaman zaman müzemizi ziyaret etmişler, müzemizden elde ettikleri bilgi, belge ve fotoğraflardan yararlanarak (Das Bild der Erziehung in der Türkei und in Deutschland) = (Türkiye'de ve Almanya'da Eğitimin "Genel" Görünümü) adında bir de kitap yayınlamışlardır. Eğit-Der Eğitim Müzesi'nin tanıtma çalışmaları çerçevesinde Televizyon kanallarında ve radyolarda konuşmalar, söyleşiler yapılmakta, bu arada müzeden görüntüler sergilenmektedir. Bu çalışmalara ek olarak, Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nce, Eğit-Der Eğitim Müzesi'nden sağlanan bilgi, belge ve fotoğraflardan yararlanılarak "Köy Enstitüleri" adında lüks baskılı, büyük boy bir kitap yayınlanmıştır. Eğit-Der Eğitim Müzesi Şu Bölümlerden Oluşmaktadır Bölümler düzenlenirken, müzeye ayrılan dairenin, böyle bir müzenin tüm amaçlarını gerçekleştirmeye yeterli olmadığı göz önüne alınarak, düzenleme yoluna gidilmiştir. Eldeki beş odaya göre bölümlere ayrılmıştır. 1-Eğitim Araçları Odası Bu odada her tür eğitim aracı sergilenmeye çalışılmaktadır. 2-Eğitim Belgeleri Odası Bu odada Osmanlı Döneminden günümüze dek Arap harfleri ile ve Türk harfleri ile yazılmış, kitaplar, dergiler, gazeteler, atlaslar, diplomalar, tasdiknameler, öğretmen kimlikleri, sağlık karneleri, memuriyet mazbataları vb. türünden bazı belgeler vitrinlerde, panolarda sergilenmektedir. (Bu belgelerin bir bölümü ve orijinalleri depolarda korunmaktadır.) Gene bu odada seçkin eğitimcilerin el yazması mektupları, kullandıkları kişisel kalemleri, sigara tablaları, gibi özel eşyaları, Abdülhamid'in doğum yıl dönümü nedeniyle, 22 öğrencinin nutuk ve şiirlerini yayınladığı Aydın Vilayet gazetesi sergilenmekte, (Bu gazete 22 Şubat, efrenci, 1894 tarihi taşımaktadır.) Bu odada Milli Eğitim Bakanlarından Mustafa Necati, Saffet, Saffet Arıkan, Dr. Reşit Galip'in, Mes. Eğit. Müsteşarı M. Rüştü Uzel'in büstleri sergilenmektedir. Duvarlarda Atatürk'ün büyük boy resimleri sergilenmektedir. 3-Öğretmen Örgütlenmesi İle İlgili Oda Öğretmen örgütlenmesi ile ilgili her tür kitap, dergi, gazete, fotoğraf gibi belgeler tarihsel aşamalar vurgulanarak sergilenmektedir. 4-Eğitim Belgeselleri Odası Bu odada Rauf İnan, Hüsnü Cırıtlı, Mehmet Öztekin Yiğit, Cahit Külebi, Cavit Binbaşıoğlu, Mahmut Makal, Talip Apaydın gibi iz bırakmış eğitimcilerin Türkiye'nin bugünkü eğitim durumunu, gelecek için önerilerini anlattığı video bantları ve 1940'lı yıllarda Köy Enstitüleri'nde saptanmış koro bandı ve taş plak, Öğrenci Öğretmen etkinliklerini gösteren fotoğraf albümleri sergilenmektedir. 5-Kitaplık Odası Bu odadaki dolaplarda her türden kitap bulunmakta, öğrencilerin, eğitimcilerin, araştırmacıların ve bilim adamalarının yararlanmasına sunulmaktadır. Benzeri kitaplıklarda olduğu gibi, belli sayının üstünde müzeye kitap armağan edenlerin, armağan ettikleri kitaplar bir arada bulundurulmakta, bağışlayan kişinin adına bir bölüm oluşturulmaktadır. 6-Salon Kısmı Duvarlarında okullar, eğitmen kursları ve köy enstitüleri ile ilgili büyük boy fotoğraflar sergilenmektedir. Gene bu salonda Eski Mili Eğitim Bakanlarından Hasan Ali Yücel ile İlköğretim Genel Müdürlerinden İsmail Hakkı Tonguç'un büstleri sergilenmektedir.